قطار نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به ایستگاه سی‌وسوم رسید، بالاخره بعد از دو سال شرایط درگیری کشور با شرایط کرونایی و عبور جامعه از وضعیت سخت این بیماری و واکسیناسیون گسترده در کشور، سیاست‌گذاران فرهنگی کشور تصمیم گرفتند سی‌وسومین دوره نمایشگاه کتاب تهران به شکل حضوری برگزار شود. البته با توجه به تجربه موفق برگزاری دو دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب به شیوه مجازی در دوران پاندمی کرونا، قرار شده این دوره از نمایشگاه کتاب با شعار «با کتاب سلامتی» به شیوه ترکیبی حضوری و مجازی برگزار شود.

به عبارتی در سال جاری بازدیدکنندگان هم ‌می‌توانند لذت قدم زدن و تنفس در حال و هوای نمایشگاه کتاب به عنوان بزرگترین رویداد فرهنگی کشور را تجربه کنند هم با خرید برخط (آنلاین) به هر تعداد کتاب دل‌خواه‌شان را به ناشران حاضر در نمایشگاه سفارش دهند و بدون دغدغه حمل و نقل آن، از طریق پست تحویل بگیرند. با توجه به گستردگی شبکه شرکت ملی پست ایران مشتریان این دوره از نمایشگاه کتاب هرکجای ایران که باشند می‌توانند از نمایشگاه کتاب به شیوه مجازی خرید کنند.

زمان برگزاری

سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از روز بیست‌ویکم تا سی‌ویکم اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ کار خود را آغاز کرده است. هم‌زمان بخش مجازی این نمایشگاه در سامانه Ketab.ir درحال برگزاری است. علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید از بخش مجازی نمایشگاه کتاب به صورت ۲۴ ساعته اقدام کنند.

مکان برگزاری

این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب همچون روال چند سال اخیر در محل مصلای امام خمینی تهران (ره) برگزار می‌شود. علاقه‌مندان بازدید حضوری از نمایشگاه می‌توانند در تمام روزهای برگزاری نمایشگاه کتاب از ساعت ۱۰ صبح الی ۸ شب به مصلای امام خمینی (ره) مراجعه کنند.

جانمایی غرفه‌های نمایشگاه کتاب

از جمله تغییرات مهمی که در این دوره از نمایشگاه کتاب شاهد آن خواهید بود این است که تمام غرفه‌های ناشران اعم از عمومی، دانشگاهی و کودک در اماکن مسقف مصلای امام خمینی (ره) جانمایی شده‌اند و امید می‌رود ناشران گرامی در عرضه کتاب‌ و آثار خود با مشکلات سال‌های پیش در غرفه‌های داخل چادر بزرگ دست به گریبان نباشند.
در نمایشگاه بین‌المللی کتاب امسال بیش از ۱۷۰۰ ناشر داخلی و ۱۷۰ ناشر خارجی در فضای حضوری نمایشگاه حاضر شده‌اند، ضمن اینکه در بخش غیرحضوری نمایشگاه نیز در مجموع ۲۸۰۰ ناشر آثارشان را عرضه کرده‌اند. گفتنی است بیش از ۷۰ سازمان اعم از بانک صادرات، پست، سازمان شهرداری تهران، گمرک، نیروی انتظامی، سازمان صداوسیما، رسانه‌ها اعم از خبرگزاری و مطبوعات و نشریات با تلاش و همکاری مضاعف تلاش می‌کنند نمایشگاه امسال به شکل منحصر بفرد اجرایی شود.

نحوه دسترسی به نمایشگاه کتاب

مصلای امام خمینی (ره) نزدیک به ایستگاه‌های شهید بهشتی و مصلای تهران در خط یک مترو واقع شده است که از جنوب به شمال پایتخت امتداد دارد و خط ۵ سامانه اتوبوس‌های تندرو (دانشگاه علم صنعت- بیهقی) نیز برای سرویس‌دهی به مسافران به پایتخت حضور دارد. ضمنا حدود ۸ خط اتوبوسرانی معمولی در تهران نیز در مقصد پایانه شهید بهشتی و اتوبوس‌های عبوری از کنار مصلای تهران نیز آماده سرویس‌دهی به بازدیدکنندگان به نمایشگاه کتاب تهران هستند.
با هماهنگی‌های صورت گرفته بین متولیان برپایی نمایشگاه کتاب در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با شهرداری تهران و شرکت تاکسیرانی، در این دوره از نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در اقصی نقاط شهر تهران، خودروهای تاکسی و ون نیز آماده سرویس‌دهی به بازدیدکنندگان از نمایشگاه کتاب تهران هستند. در داخل نمایشگاه نیز برای سهولت تردد افراد مسن و ناتوان جسمی خودروهای ون برای جا به جایی بازدیدکنندگان در نظر گرفته شده است.

نحوه خرید از نمایشگاه کتاب

در سی و سومین دوره از نمایشگاه بین المللی کتاب تهران دو نوع خرید حضوری و برخط (آنلاین) در نظر گرفته شده است. ضمن اینکه امید می‌رود استفاده از این شیوه ترکیبی امکان بهتری برای مدیریت حضور شهروندان و بازدیدکنندگان از نمایشگاه فراهم کند و رعایت پروتکل‌های بهداشتی به شیوه حداکثری ممکن شود.

خرید از نمایشگاه به شیوه غیر حضوری (مجازی)

با آماده‌سازی‌های صورت گرفته در سایت خانه کتاب (سامانه Ketab.ir) کلیه ناشران شرکت کننده در نمایشگاه کتاب که آثارشان حائز شرایط شرکت در این نمایشگاه باشد، به ازای هر اثرشان یک صفحه اختصاصی در سامانه ایجاد می‌شود که در آن مشخصات کتاب، تصویری از روی جلد، نام و عناوین نویسنده، مولف، مترجم، ناشر و... دیده می‌شود. ضمن اینکه صفحه مذکور به درگاه بانکی هم متصل است و با سفارش یک یا چند کتاب مشتریان می‌توانند مبلغ کتاب را پرداخت کنند.
کتاب‌هایی که در این نمایشگاه عرضه می‌شوند می‌توانند توسط ناشر مشمول تخفیف معرفی شوند، ضمن اینکه مشمولان دریافت بن کارت تخفیف نمایشگاه (دانشجویان، طلاب، اساتید، نویسندگان و اهل قلم) نیز می‌توانند در خریدشان از شرایط تخفیفی مدنظر برای هر کتابی که مدنظر دارند استفاده کنند.
بعد خرید از نمایشگاه کتاب در شیوه مجازی، با توجه به آدرس و مشخصات پستی که فرد خریدار اعلام می‌کند، کتاب‌ها در اسرع وقت ارسال می‌شود. تجربه برگزاری دو دوره از نمایشگاه کتاب به شیوه مجازی نشان داده که این زمان اغلب بیش از ۱۰ روز تا ۲ هفته به طول نخواهد کشید. با زحمات پرسنل محترم شرکت ملی پست ایران کتاب‌ها بعد از تحویل ناشر ممکن است در زمانی بسیار کمتر نیز ارسال شوند.
خرید از نمایشگاه کتاب به شیوه مجازی برای کسانی که از قبل لیست آثار مدنظرشان را تهیه کرده‌اند بهترین شیوه است. ضمن اینکه برای استفاده از بن کارت تخفیف نمایشگاه بین المللی کتاب فقط می‌توانید از روش غیر حضوری (مجازی) استفاده کنید.

خرید از نمایشگاه به شیوه حضوری

در این دوره از نمایشگاه بین المللی کتاب علاوه بر اضافه شدن پروتکل‌های بهداشتی در تمام اماکن نمایشگاهی برای خرید کتاب و اغذیه، برای کتاب نیز نسبت به سنوات گذشته تفاوت‌های مهمی وجود دارد که بدون توجه به آنها ممکن است بازدیدکنندگان با سردرگمی مواجه شوند.
از آنجایی که برپایی نمایشگاه‌های بین‌ المللی کتاب در بسیاری از نقاط جهان تنها یک ویترین از نمایش آثار مهم و جدید هستند، در این دوره از نمایشگاه تهران تلاش شده تا این نکته مدنظر قرار بگیرد. برای همین استفاده از بن کارت‌های تخفیف نمایشگاهی در شیوه حضوری امکان‌پذیر نیست.
ضمن اینکه ناشران ملزم هستند آثار چاپ اول خود را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دهند و عرضه هر اثری از ناشر در نمایشگاه امکان‌پذیر نیست. ناشران در فروش حضوری ملزم به استفاده از کارت‌خوان‌های داخل غرفه نیز هستند.

شرایط استفاده از بن‌کارت‌های تخفیف

همان‌طور که اشاره شد در دوره سی و سوم از نمایشگاه کتاب امکان استفاده از بن کارت‌های تخفیفی به شیوه حضوری وجود ندارد. چرا که در این دروه بن کارت‌ها به شیوه فیزیکی (کارت هوشمند الکترونیکی) صادر نشده است و فقط براساس مشخصات فرد مشمول به کد ملی هر فرد اختصاص پیدا کرده است. برای همین مشمولان استفاده از این بن کارت‌ها تنها می‌توانند از طریق سامانه Ketab.ir از آن استفاده کنند.
باید دقت داشته باشید که استفاده از بن کارت‌های تخفیفی مختص زمان برگزاری نمایشگاه کتاب است و اعتبار آن به نمایشگاه‌های مشابه یا طرح‌های تخفیفی کتاب (همچون تابستانه و عیدانه و...) منتقل نمی‌شود. این بن‌ کارت‌های تخفیفی با هدف پوشش تعداد افراد بیشتر نسبت به سال گذشته افزایش ۱۰۰ درصدی داشته است.

در این دوره از نمایشگاه بن کارت‌های تخفیفی به سه دسته بزرگ طلاب، دانشجویان و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه تعلق می‌گیرد. متقاضیان می‌بایست برای استفاده از مزیت‌های بن ‌کارت تخفیفی‌شان به سامانه tibf.ir مراجعه کنند. البته با توجه به پیش‌بینی از حجم استقبال گسترده از نمایشگاه کتاب و تجارب سنوات گذشته، کسانی که پیش از آغاز به نمایشگاه نسبت به تکمیل ثبت نام بن کار تخفیفی اقدام کرده باشند با مشکل خاصی مواجه نخواهند شد اما با شروع به کار نمایشگاه کتاب به دلیل محدودیت‌های اعتباری این طرح ممکن است برخی افراد با وجود مشمول بودن نتوانند اعتبار بن کارت را دریافت کنند.

بنابر تصمیمات اتخاذ شده در این دوره از نمایشگاه برای دانشجویان و طلاب اعتبار بن کارت خرید از نمایشگاه تا سقف ۳۵۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است که از این رقم ۲۰۰ هزار تومان سهم دانشجویان و طلاب است و ۱۵ هزار تومان توسط معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تامین می‌شود. برای اساتید حوزه‌های علمیه سراسر کشور و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها نیز سقف ۶۰۰ هزار تومان به ازای هر فرد مشمول در نظر گرفته شده است که ۳۰۰ هزار تومان آن سهم هر فرد و ۳۰۰ هزار تومان نیز توسط معاونت فرهنگی وزارت ارشاد تامین می‌شود.

گفتنی است در این دوره از نمایشگاه کتاب تهران، بانک صادرات مرجع پیشیبانی و تراکنش‌های بن کارت‌های تخفیفی نمایشگاه کتاب است و این بن کارت‌ها فقط به صورت اعتباری به کارت ملی افراد تعلق می‌گیرد. بنابراین برخلاف سنوات گذشته هیچ بن تخفیف فیزیکی صادر نمی‌شود و برای خرید از نمایشگاه کتاب به شیوه حضوری تنها می‌توان به روش نقدی یا استفاده از کارت‌های بانکی عضو شتاب استفاده کرد. (مگر اینکه در ایام برگزاری نمایشگاه تصمیمات دیگری اتخاذ شود که در این صورت از طریق رسانه‌های سراسری این موضوع به اطلاع بازدید کنندگان از نمایشگاه خواهد رسید.)

چند تذکر مهم درباره بن کارت‌های تخفیف

• متقاضیان گرامی دریافت بن کارت تخفیف نمایشگاهی باید دقت داشته باشند که فرایند ثبت نام را تا دریافت این پیامک: «یارانه خرید کتاب روی کد ملی شما شارژ شد» از طریق شماره ۳۰۰۰۴۱۴۱ ادامه دهند تا عملیات ثبت نام و دریافت اعتبار در وضعیت "نهایی شده" قرار گیرد.
  با توجه به محدودیت بودجۀ اختصاص یافته و سقف اعتباری تعیین شده برای هر استان، اولویت ثبت نام با متقاضیانی است که زودتر اقدام نموده اند. بدیهی است پس از تکمیل ظرفیت و اعتباراستان، امکان ثبت نام متقاضیان جدید نخواهد بود.
  لطفاً هر کد ملی تنها یکبار مجاز به دریافت یارانۀ خرید کتاب (بن کتاب) می باشد.
  هنگام ثبت نام، شماره تلفن همراه باید فعال، در دسترس و «در اختیار» شخص ثبت نام کننده (کد ملی خریدار) باشد.
  شماره تلفن همراه ثبت نام کننده الزاما بایستی متعلق به کد ملی درج شده باشد.

امکانات پشتیبانی نمایشگاه بین‌ المللی کتاب

در این دوره از نمایشگاه کتاب با توجه به تجربیات سال‌های گذشته امکانات پشتیبانی مختلفی در بخش‌های مختلف مدنظر قرار گرفته است. در این دوره از نمایشگاه علاوه بر استقرار نیروهای امدادی، اورژانس و آتش‌نشانی به شکل آماده‌باش کامل، بازرسان امور بهداشتی نیز در نمایشگاه حضور دارند و برای نظارت بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی کرونایی در صورت بروز تخلف از سوی غرفه‌داران و بازدیدکنندگان نکات لازم را به شکل محترمانه به افراد تذکر می‌دهند.

با توجه به استفاده گسترده از دستگاه‌های کارت‌خوان (P.O.S) در نمایشگاه کتاب (برای خرید با کارت‌های عضو شبکه شتاب) غرفه‌های پشتیبانی از این دستگاه‌ها در اماکن مختلف نمایشگاهی حضور دارند که ناشران و غرفه‌داران محترم می‌توانند از خدمات آنها استفاده کنند. ضمن اینکه ناظران بر دستگاه‌ها نیز به شکل منظم و دوره‌ای در تمام مدت برگزاری نمایشگاه در محل غرفه‌ها کارکرد دستگاه‌ها را بررسی می‌کنند و مشکلات احتمالی را برطرف خواهند کرد.

برای پذیرایی و سرو غذاهای گرم و سرد عرضه انواع نوشیدنی، آب معدنی سالم و تنقلات غرفه‌های اغذیه فروشی و عرضه تنقلات در تمام محوطه‌های روباز نمایشگاه (خارج از سالن‌های فروش کتاب) برپا شده است و بازدیدکنندگان می‌توانند به شیوه نقدی و با استفاده از کارت‌های عضو شبکه شتاب از دستگاه‌های کارت‌خوان موجود در این غرفه‌ها خرید کنند.

لازم به یادآوری و تذکر این نکته مهم است که به دلیل شرایط کرونایی، در سی و سومین دوره از نمایشگاه بین‌ المللی کتاب تهران، غرفه‌های متعدد عرضه لوازم بهداشتی و ماسک نیز در محل برگزاری این نمایشگاه مستقر هستند.

به منظور ایجاد تجربه‌ای شیرین برای کودکان در این دوره از نمایشگاه کتاب، علاوه بر برنامه‌های سرگرم کننده جانبی در غرفه‌های ناشران کودک و نوجوان، می‌توانید فرزندان خود را به غرفه‌های تفریحی، سرگرمی و آموزشی مختص کودکان هم بیاورید. در این غرفه‌ها که در اماکن روباز نمایشگاه برپا شده‌اند برای کودکان برنامه‌های شعرخوانی، نقاشی و برنامه‌های شاد و هیجان‌ انگیز پیش بینی شده است.

بخش مرکزی مصلای امام خمینی(ره) دارای ظرفیت پارکینگ محدودی است، بخشی از این پارکینگ‌ها در اختیار ناشران و غرفه‌داران محترم قرار می‌گیرد، اما در چهل‌سرای مصلی ساماندهی برای استفاده از پارکینگ‌ها مازاد صورت گرفته است. البته پیشنهاد ما این است که به منظور کمک به برطرف شدن آلودگی هوا و قرار نگرفتن در ترافیک‌های مناطق اطراف نمایشگاه از وسایل حمل و نقل عمومی همچون اتوبوس، مترو و تاکسی استفاده کنید.

تاریخچه نمایشگاه کتاب

در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی ایران خبری از برگزاری نمایشگاهی مرتبط با کتاب آن هم در این وسعت نبود؛ انقلاب اسلامی ۵۷ که به سرانجام رسید فرهنگ نیز دگرگون شد. مسئولانی که روی کار آمده بودند تقویت همه حوزه‌ها را در دستور کار داشتند. بالاخره هم نوبت به فرهنگ و کتاب رسید؛ در دوره ریاست جمهوری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مد ظله العالی) بود که نخستین دوره «نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران» برگزار شد. یکی دو سالی را که در این میان فاکتور بگیریم از آن زمان تاکنون این نمایشگاه به صورت مداوم درحال برگزاری است؛ آن اوایل به دلیل شرایط جنگی کشور یک سال و این اواخر نیز به دلیل شرایط کرونایی کشور دو سالی برگزار نشد. اکنون که چهل‌وچهار سال از انقلاب اسلامی ایران می‌گذرد «نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران» به دوره سی‌وسوم رسیده است.